Vreemde Zweedse gewoonten (VZG) aflevering 64 2/3

Als ik zo eens op Facebook surf, kom ik veel verhalen tegen over de crisis in Nederland. Er wordt gemopperd gescholdenop de regering en allerlei alarmerende verhalen over het consumentminderen worden met de regel maat van de klok geplaatst. Ik begrijp dat een aantal mensen het echt moeilijk heeft en ik zal de laatste zijn om daar schamper over te doen, maar het soort berichten als: ‘de mensen kopen vooral minder snacks en kant en klaar maaltijden en jongeren bezuinigen vaker op hun vakanties’, helpen me nu niet echt om ach en wee te gaan lopen roepen. Nu ik al een tijdje uit Nederland weg ben, valt het me steeds meer op dat er in Nederlanderg veel geklaagd en gescholden wordt. Ik geloof dat het nog het meest Nederlands is om op Nederland af te geven.
Hier is helemaal geen crisis. De huizenprijzen stijgen nog steeds en er worden soms gewoon 125 ingenieurs gevraagd bij een bedrijf dat uitbreidt. Toch zijn de Zweden over het algemeen niet echt rijk, maar het vangnet werkt wel. Het zwangerschapsverlof is hier 14 maanden en dat mag door vader zowel als door moeder worden opgenomen of een deel daarvan. Bij de aanname van personeel hoeven de jonge vrouwen ook niet bang te zijn dat ze niet aangenomen worden te worden, want voor je het weet neemt de man het verlof op en zit je een jaar zonder je werknemer. Het vicariërschap (vervanger) is hier dan ook een gewaardeerd beroep. Je zit zomaar 1 jaar op dezelfde plek als vervanger. Doordat de voorwaarden zo gunstig zijn zie je hier iets vaker jonge moeders dan in Nederland heb ik het gevoel. Je carrière komt niet in gevaar als je een kind krijgt.
De Maatschappij hier is veel meer geautomatiseerd. Alles loopt via de computer. Wij betalen geen voorschot op ons electrisch of water. Wij krijgen gewoon de tiende van de maand een rekening over wat we de maand ervoor verbruikt hebben. Het vuilnis wordt gewogen op de vuilniswagen als ze het op komen halen. Je krijgt een rekening over dat gewicht. Alles wordt natuurlijk automatisch ingehouden, maar dan weet je wat je betaalt. Onze vuilnisbak wordt te klein. Leo heeft iedere dag 4 grote stijve plastic zakken van het dialyseren en dat heeft tot een verdubbeling van ons vuil geleid. Ik zag bij de winkel een vuilnisbak te koop, maar ik wist niet of die dan ook gewogen kon worden. Dus ik heb netjes gebeld (ik kan dat tegenwoordig, maar de angst is er nog steeds) en gevraagd of dat kon, waarop ze zei dat ze alleen vuil ophaalden in hun eigen vuilnisbakken. Toen ik uitlegde dat onze vuilnisbak te klein was geworden, keek ze even in de computer en ze zag zomaar dat we de kleinste maat hebben. “U krijgt een vuilnisbak die 2x zo groot is, mevrouw. Ze komen hem een dezer dagen omruilen. En inderdaad: gisteren stond er ineens een twee keer zo grote vuilnisbak! Ik geloof dat ik er een tientje voor moet betalen, nou, als dat alles is….
Ook is zonder problemen mijn nieuwe modem opgestuurd door de telefoonmaatschappij. Ik had gebeld of de storing bij hun lag en dat was niet zo. Het modem werd opgestuurd met een zogenaamde retourdoos. Het is de bedoeling dat ik het oude modem met diezelfde doos terugstuur, zonder kosten dus. Fantastisch! (Vind ik dan hè, is dat erg on-Nederlands?). Het aansluiten was een fluitje van een cent. Ik heb gewoon iedere stekker van het oude modem op precies dezelfde plaats in het nieuwe modem gezet.. Ik ben alleen mijn mooie domeinnaam kwijt. Ik heb nu een combinatie van cijfers en letters. Maar de techneut komt en die kan mooi mijn naam herstellen
Het laatste wat ik jullie niet wil onthouden is mijn nieuwe tuinman. Nou ja man…. het is de buurjongen van 13 die wat bij wil verdienen in de zomer. Ook al is hij dertien: hij is flink potig voor zijn leeftijd. Ik heb met hem afgesproken dat hij iedere dag twee uur in de tuin werkt, hij mag zelf het tijdstip bepalen. Ik heb een lijstje met zaken die gedaan moeten worden en die te zwaar voor mij zijn, vooral veel bukken met zware dingen in mijn handen, gaat me niet meer zo goed af. Dus begint hij iedere ochtend om acht uur. Gisteren hadden we zomaar ineens een regendag en ik versliep me ook nog. Het was grauw en grijs en regende echt pijpestelen. De vuilnisman moest komen en ik was vergeten het vuil buiten te zetten en dat is nogal veel zoals ik net heb uitgelegd. Ik rush in paniek naar buiten om een uur of negen, staat daar onze buurjongen gewoon te werken in de stromende regen met een pet op en een regenjas aan, dat wel. Ze hebben allemaal van die pakken met de laarzen er al in en mutsen en petten en zo. Ze leggen hier ook hun babies en peuters gewoon buiten te slapen, ook in de winter (Ze zorgen natuurlijk wel dat ze niet nat worden). Wat dat betreft zijn het nog echte Vikingen, kunnen wij nog wat van leren.
Dus van die dingen, van die dingen. Het volgende logje gaat over mijn groene smoothies, doen jullie er al aan?

Niet zoals Graceland maar wel als de Sun-studio.

Die rechtse is het paard….

Toen wij in 2005 in Memphis waren, stond in de Lonely Planet aangegeven dat je de Sun-Studio kon bezoeken, waar Johnny Cash en Elvis Preslwy zijn ontdekt. Wij houden meestal niet van dat soort dingen, omdat iedereen met dollartekens in de ogen staat en omdat het zo schreeuwerig toeristisch is. We besloten de kans te wagen en het was fantastisch! De studio was nog helemaal in de oude staat en er werd een prachtig verhaal verteld over mensen die 2,50 dollar moesten betalen en dan konden ze een plaatje opnemen. Wat heel bijzonder was dat zowel blank als zwart dat kon doen. We spreken over begin jaren zestig in het ‘zuiden’ van de Verenigde Staten. De hele ontdekking van Elvis Presley werd verteld en ook hoe hij voor slechts 100 dollar naar een andere platenmaatschappij werd verkocht….Helemaal opgetogen over de leuke rondleiding daar, besloten we ook naar Graceland te gaan. Je kon er met een bus komen. Zodra we het ingangsgebouw binnenstapten, wisten we al dat we een grote vergissing hadden gemaakt. Je moest een heel duur kaartje kopen voor een grote of een kleine rondleiding, allebei verschrikkelijk duur. Je mocht geen foto’s maken, of je moest een speciaal rolletje kopen bij hun (digitale fotocamera hadden we toen nog niet). Het was een grote geldklopperij. We keken elkaar aan en hebben de eerstvolgende bus teruggenomen. We zijn niet eens naar binnen gegaan.
Met deze twee verhalen in ons achterhoofd, besloten we toch maar om een bezoek te brengen aan de fabriek waar de Dalapaardjes worden gemaakt. Het begon al veelbelovend, omdat de weg niet echt goed werd aangegeven. Dat is vaak een goed teken.De werkplaats/fabriek bleek in een heel klein dorpje te zijn en er werd nog echt ouderwets en met de hand gewerkt. Natuurlijk was er wel een winkel bij en er werd wel een beetje op de toeristen ingespeeld, maar toch: het was allemaal heel authentiek.
Eerst wordt er een stempel op het hout gezet:

stempel van 13 cm.

op het hout gestempeld en uitgezaagd

Daarna wordt het paardje met de hand bijgesneden tot zijn uiteindelijke vorm:

Daarna gaan ze in een verfbad voor hun grondkleur:

Oorspronkelijk waren ze allemaal rood, maar later zijn er ook andere kleuren bij gekomen

Daarna worden ze met de hand beschilderd:

Daarna moeten ze drogen en worden de meesten nog een keer gevernist, maar soms laten ze ze ook mat. Vervolgens kunnen ze verkocht worden. Ze worden over de hele wereld verscheept. Er hing een foto van Frank Sinatra die voor zijn 80e verjaardag een grote kreeg. Ze maken ook hanen en varkens. De hanen vond ik minder, maar de varkens vond ik ook erg leuk… Het geheel ademde een sfeer uit van mensen die hun vak graag uitoefenen en die met de hele familie iets neerzetten en daar met trots over willen vertellen. Er zijn een stuk of vijf van zulke werkplaatsen, allemaal afstammelingen van twee broers van 15 en 13. Zij zijn degenen die een werkplaats begonnen om de paardjes die vanouds door de houthakkers werden gemaakt als ze niks te doen hadden in de winter, in grotere aantallen te maken en met de handelsreizigers mee te geven. In 1839 werd er een 3 m. hoog Dalahäst naar de wereldtentoonstelling in New York gestuurd en daarna was het wereldberoemd….
Jullie begrijpen dat ik ook een paar van die paardjes wilde,om zelf te houden en weg te geven. Ik heb voor ruim 100 Euro gekocht. De twee grootste houd ik zelf en de andere, kleine geef ik weg:

Er komt nog een logje aan over de kopermijn die we hebben bezocht, allemaal wetenswaardigheden. Morgen komen Ria en Piet en dan komt volgende week donderdagavond mijn jongste dochter met drie kinderen en zij komt ook nog ergens eind juli langs… GEZELLIG!!

Het Satansjaar 1867

Omdat jullie vrij massaal hebben aangegeven dat jullie het leuk vinden als ik over ‘mijn’ Zweden vertel, komt hier nog een verhaaltje over de geschiedenis van Zweden:
De winter van 1866-’67 was erg streng en duurde extreem lang. De zomer wilde maar niet komen. Dit jaar is de geschiedenis ingegaan als de lange winter, ofwel het Satansjaar.
De sneeuw wilde maar niet weggaan en het ijs wilde maar niet smelten in 1867. De beroemde foto van de tewaterlating van een grote oceaanstomer in Stockholm op 5 juni 1867 laat een besneeuwd en beijsd landschap zien en mensen die diep weggedoken in hun winterjas naar het spektakel komen kijken.(helaas kon ik de foto niet vinden op Internet) Het inzaaien van de tarwe en rogge kan pas half juni beginnen nadat de mensen de as uit de kachel over het land hebben uitgespreid om de vorst enigszins uit de grond te krijgen. Helaas begint de nachtvorst alweer eind juli en in augustus vriest het overdag ook. Het – nog groene – graan wordt ijlings geoogst en de aren worden een beetje gedroogd voor de kachel. Dat belooft niet veel goeds. Uit voorzorg worden een aantal dennen gerooid en de bast aan de binnenkant afgeschraapt. Dat schraapsel wordt gemalen en vermengd met het weinige tarwe- en roggemeel en daar wordt brood van gebakken. De honger slaat hard toe. Er is geen tijd geweest om paddestoelen of andere vruchten te plukken en nu is het te laat. De vogels en andere dieren trekken zich terug in de wildernis of komen om. Er valt niets te jagen……. Hoe verder naar het noorden van Zweden, hoe erger de honger. Vanaf half december is er gewoon HELEMAAL GEEN voedsel meer.
In januari slaat de hongertyfus toe bij de verzwakte bevolking. Een jongen van 14 gaat van huis om te kijken of hij nog ergens wat eetbaars vandaan kan halen voor de familie, maar komt niet terug. Na 35 dagen gaan zijn ouders hem zoeken met de slee en vinden hem in een schuur, doodziek. Hij heeft hoge koorts en dat al drie weken, zijn beide voeten zijn afgestorven en hij heeft koudvuur en hongertyfus. Zij laden hem op de slee en glijden twee dagen naar huis. Daar sterft hij alsnog na een aantal dagen.
Er is ook een getuigenis bewaard gebleven van een vrouw die als klein meisje deze hongersnood meemaakte. Zij vertelt dat mensen de leren schoenzolen die ze hadden, schaafden en dagenlang kookten, waarna ze de teer die gebruikt wordt voor het looien van het leer en die boven kwam drijven, met een schuimspaan afschepten en dan het leer opaten. Ze vertelde dat er altijd teerresten achterbleven en dat je keel dagenlang nabrandde als je gegeten had.

Moeder en haar kinderen sterven van de honger. Het oudste jongetje kauwt op een schoen en vader is buiten boomschors aan het bereiden om meel van te maken. Dit plaatje is incorrect, want het leer werd wel gegeten, maar niet 'rauw' en dat schors kon alleen maar gegeten worden als de boom was geveld voor de vorst in de grond kwam. Anders is de bast te droog en kan hij niet afgeschraapt worden.....

Heel langzaam dringt het drama dat zich afspeelt door in het zuiden van Zweden. Er wordt geld ingezameld voor voedsel, maar zoals zo vaak, blijft zeker de helft aan de strijkstok van de ‘rijke’ Stockholmenaren hangen, terwijl de dominees van de kansel preken over een God die het zondige volk straft met deze Satanswinter…

Hier kun je zien hoe het voedsel, bestemd voor Norrland, voornamelijk in de zakken van de rijken verdwijnt......

Nu was het noorden altijd al dun bevolkt geweest, maar toch zijn er meer dan 1000 mensen omgekomen die winter. Daarna kwam de emigratie naar Amerika pas goed op gang. Tussen 1840 en 1930 zijn er 1,2 miljoen mensen naar Amerika geëmigreerd, 25% van de Zweedse bevolking. Uit sommige streken is 35% van de bevolking vertrokken. In Scandinavië is het altijd al moeilijk geweest om de bevolking een beetje op peil te houden of te krijgen. Dat gaat ten koste van de groei van de economie. Daardoor is er een hele andere mentaliteit dan in Nederland b.v. over mensen uit het buitenland. Er is hier zoveel ruimte en zoveel werk te verrichten dat de mensen over het algemeen veel positiever tegenover buitenlanders staan.

Joh, we wonen gewoon in Heijkoop!

Wat een raar fenomeen is dat toch! Je komt ergens toevallig terecht, je komt ergens wonen en na een poosje word je vanzelf trots op dat plekkie. Zo vergaat het ons ook met deze plek, Linköping. Ik volg naast zweedse les een cursus die heet Sverige nu och då (toen). We leren wat over de verschillende provincies , maar ook geschiedenis krijgen we. Uitgebreid over de emigratie naar Amerika, want die is aanzienlijk geweest. Er zijn gebieden (Småland bijvoorbeeld) waar 30% van de bevolking naar Amerika is vertrokken tussen 1835 en 1930. Hele dorpen zijn ontvolkt. Daarom hebben ze hier over het algemeen geen moeite met het binnenhalen van buitenlanders. Ze hebben de werkkrachten veel te hard nodig.
Maar daar wou ik het niet met jullie over hebben. Bij die geschiedenislessen zit ook een module over de geschiedenis van Linköping. En ik word me daar toch trots van! Mijn stad! Het was al heel vroeg een knooppunt. Er was namelijk hier een doorwaadbare plek in de rivier en iedereen die van het zuiden naar het noorden reisde of andersom, moest over deze doorgang. Het Christendom is hier pas rond het jaar 1000 gekomen. Er waren eigenlijk alleen maar waterwegen en je kon lopend of te paard door het land rijden, maar je kon niet met paard en wagen rijden. Dat was er gewoon niet…..
In ieder geval: omdat hier die doorwaardbare plek was, kwamen de landlieden af en toe wat verkopen daar en er werd een herberg gezet. Toen kwam er natuurlijk een marktje en het werd een koopcentrum (köpen maar)Op een gegeven moment kwamen er ook wat huizen en een missiepost. Waarschijnlijk de oudste kerk van Zweden is gebouwd (1050) op de plek waar nu een andere kerk staat. Op een gegeven moment kwam hier een bisschop zetelen, er werd een heuse cathedraal gebouwd en een klooster en toen werd er ook een koorschool gesticht en een gymnasium en toen was Linköping ineens een handels- èn een kenniscentrum. In ongeveer 1600, toen Linköping een inwoner of 1500 had, is hier een grote slag uitgevochten tussen koning Vaasa (ja, van het knäckebröd) en ik geloof de Deense koning en toen ze dat gewonnen hadden, hebben ze meteen maar van Linköping een kazernestad gemaakt. Drie kazernes werden er gebouwd voor drie regimenten en dat is pas opgeheven in 1950 of zo.
De naam is afgeleid van het latijse Ljunga Kuopinge volgens een geschrift uit 1000 en nog wat toen de missiepost hier kwam.
Ljunga betekent heide, eigenlijk is het dopheide en dat is in de loop van de tijd verbasterd naar Lin- We wonen dus eigenlijk gewoon in Heikoop….

Onder deze kerk van 1700 bevinden zich kelders en muren uit ongeveer het jaar 1000. Waarschijnlijk de eerste kerk in Zweden...

Geen hond in de pot……. + update

In dit logje beschrijf ik onder andere dat ik zo graag een grote pan wil kopen. Nou, ik was al een paar zaken langs geweest, maar niemand had een pan groter dan 10 liter en die heb ik al. Ze kunnen hem wel bestellen, maar ik wil altijd alles eerst zien. Daarom bestel ik ook nooit wat op Internet. Ik kan niet beslissen vanaf een plaatje. Nu was ik vorige week in Uppsala en tot mijn verbazing hadden ze daar net een pan van 20 liter via Internet binnengekregen, maar hij was licht beschadigd. Er zat een putje in. Mijn vriend neemt met zoiets geen genoegen, dus hij belde om het te vertellen. De man aan de andere kant beloofde meteen een andere op te sturen. “Wat moet er dan met deze pan gebeuren?”vroeg mijn vriend. “Daar zet je maar bloemetjes in of zo” zei de man. “Ik hoef hem niet terug” Dus toen heb ik die pan voor de helft van de prijs overgenomen (E40,–) en we zetten er geen bloemetjes in. Ik heb hem al gebruikt om te wecken en ik ben er erg blij mee. Het geeft me een soort Teunie-gevoel. Ik bedacht me dat ze zo’n pan wel nodig heeft om spinazie te koken…….. Hoe dan ook, hij is in veel opzichten handig.
Je kan hem ook als box gebruiken:

Nu wil ik nog een naaimachine kopen. Ik ben al in een winkel geweest, heb alle adviezen ter harte genomen, maar ik heb nog geen beslissing genomen, bedankt iedereen Marja, Rita, Jenni, Henrica-Maria, Mariam . Dat wordt weer een ander logje, houden jullie te goed.
Verder is hier de lente weer begonnen, alleen de kleuren kloppen niet…….
Even een update: een van de reageerders wees mij op een video waar een baby in een pan water werd gelegd, erg leuk filmpje!!

Geschiedenisproefwerk met dyslexie

Nou, ik had het heel scherp gezien v.w.b. geschiedenis toen ik dit logje schreef. Toen ik begin vorige week terugkwam van Nederland, zaten er nog maar acht van de zestien leerlingen in de klas. Vandaag hadden we een proefwerk, de hele Middeleeuwen en de Renaissance, van zowel West-, Zuid- als Noordeuropa. 160 bladzijden tekst, aantekeningen van colleges (die ik grotendeels gemist heb) en ongeveer 25 pagina’s stencils voor de verduidelijking.
Ik was met iemand anders de enige die het proefwerk kwamen doen…..
Had ik al ervaren dat ik de tekst gewoon niet allemaal gelezen kreeg, nu ervoer ik ook voor het eerst van mijn leven dat ik de Multiple Choice vragen niet goed kon beantwoorden. Om Mult.choice vragen goed te kunnen beantwoorden, moet je precies begrijpen wat er staat. Hoewel ik met mijn woordenboeken mocht werken, kon ik vaak toch vaak nèt niet begrijpen wat er precies gevraagd werd. Gelukkig waren er maar 8 Mult. Choicevragen en verder nog 15 vragen waar je met 1 of 2 zinnen kon antwoorden, er was nog een rijtje met stellingen waar je goed of fout op moest antwoorden, dat ging al beter en het laatste gedeelte was een stuk dat je moest schrijven over een onderwerp. Je kreeg er zes op en daar moest je er twee uit kiezen. Dat stukje moest dan max. 1 A4tje zijn en minimaal een half A4tje. Deze stukjes waren de helft van de punten. Daar heb ik me dus met heel veel enthousiasme op gestort, maar ik moest steeds woorden opzoeken.
Ik heb gekozen om het feodale systeem uit te leggen en het tweede stukje was over waarom het feodale systeem in Zweden nooit goed van de grond is gekomen.
En dat is reuze interessant! In Zweden zijn nooit of bijna nooit lijfeigenen geweest nl. Omdat het Christendom zo laat doordrong in het hoge Noorden, was het feodale systeem al op zijn retour toen dat met het Christendom meekwam. Ondertussen waren er heel veel mensen aan de pest gestorven en hadden ze de boeren veel te hard nodig om hen te onderdrukken. De boeren hadden ook zitting in de raad, hadden daar een eigen stem. En dat werkt nu nog door tot op de huidige dag. Er is hier in Zweden veel meer respect voor boeren dan in West-Europa. Vooral ook het praten met een accent of in dialect, is hier helemaal geaccepteerd. Het is niet ongewoon om een zwaar ‘plat’pratende omroeper te hebben. Dat zou in Nederland nooit kunnen. Daar moet je Algemeen Beschaafd Nederlands praten op radio en TV., net alsof je niet beschaafd kan zijn als je met een accent of in dialect praat! Ik heb dat verhaaltje erachteraan verteld, dus ik hoop dat ik daar punten voor krijg. Ik zal wel voldoende hebben hoor, maar dan ook maar net. Ik heb dat hele gedoe met de Hanzesteden gemist en ik wist het me niet goed meer van vroeger te herinneren. Het was iets met vrijsteden en zo…… De vragen die daarover gingen heb ik niet kunnen beantwoorden. Die andere die met mij de repetitie deed, was na een uur al klaar, toen ik nog volop in het proces zat van vragen begrijpen en er hier en daar een antwoorden. We hadden twee volle uren, dus ik heb me niet gek laten maken, maar voor het eerst van mijn leven heb ik iets ervaren wat iemand die dyslectisch is, dag in dag uit ervaart. In Nederland was ik ook altijd een van de eersten klaar, echt een gek gevoel.

Huis- tuin- , nee winkellogje!!

Het logje wat ik nu ga schrijven heb ik al zeker drie maanden in mijn hoofd….. In Zweden is de automatisering veel handiger geregeld dan in Nederland. Zo betaal je hier geen voorschot op electriciteit en water (gas bestaat bijna niet), maar je krijgt gewoon 5 dagen nadat de maand voorbij is, een rekening over de electriciteit/het water dat je gebruikt hebt. Het is zelfs zo, dat als je vergeten bent je vuilcontainer buiten te zetten, of je bent op vakantie, dan haalt de vuilnisman hem er voor je uit en zet hem ook weer terug…. Je moet daar wel een bedragje extra voor betalen de volgende maand(omgerekend E. 3,50). Het winkelen hier is ook helemaal geautomatiseerd. Van Ikea kennen jullie wel de zelfscankassa’s, maar hier gaan ze nog een stapje verder. Bij de Co-op (spreek uit Koep) kun je aan het begin je lidmaatschapskaart door een scanner halen en dan gaat er een lichtje branden bij een scanner:

Er staat op: welkom Adriana, dat ben ik!

Dan pak je de scanner eruit en die zet je op een speciaal daarvoor aangebracht rekje op je wagen:
Vervolgens kan je door de hele winkel gaan en alles wat je neemt scannen. Het voordeel is dat je alles meteen in de goeie tas kan doen (groenten bij groenten, diepvriesspullen meteen in een koeltas enz). Als je dan klaar bent zijn je boodschappen al ingepakt, ga je naar de kassa en dat gaat ook volautomatisch.Je zet de scanner terug in een rek en gaat naar de kassa. Je haalt je lidmaatschapskaart door de lezer en dan druk je op de knop dat je al gescand hebt en vervolgens op betalen:

Op de display verschijnt vervolgens de lijst met de door jou gescande artikelen en het bedrag wat het kost.

Dit is het moment dat je je statiegeldbonnen kan laten aftrekken en evt. bonnen voor aanbiedingen door ze door weer een andere machine te halen. Ook moet je aangeven hoeveel tasjes je koopt en of je je korting uitbetaald wil hebben of dat je hem opspaart.

ik neem altijd papieren tasjes, die branden we op.....

Als het totaalbedrag dan bekend is, haal je je betaalkaart door de lezer en het bedrag wordt van je rekening afgehaald. KLAAR! En nu komt het leukste. Iedere keer weer, als ik met mijn booschappenwagentje met keurig ingepakte boodschappen richting auto loop, krijg ik een wild blij gevoel.

Dit had in Nederland NIET gekund!! Waarom niet? Nou, er is namelijk HELEMAAL NIEMAND die ooit controleert of je wel al je boodschappen gescand hebt. Je zou zo de helft van je boodschappen kunnen jatten en in tasjes doen zonder dat iemand het zou merken en ik weet zeker dat dat in Nederland al snel gedaan zou worden ook. Daarom vervult het me iedere keer weer met een trotse blijdschap dat ik in een land woon waar de mensen ZO eerlijk zijn dat een dergelijk systeem functioneert.

Huis-tuin- en keukenlogje

Een aantal mensen zijn nieuwsgierig naar mijn dagelijkse leven hier. Omdat zij dan wel niet meer over mijn schouder meekijkt, maar nog wel op een afstandje staat te mokken en af en toe haar nek uitrekt om te zien of er iets gebeurt wat haar niet bevalt, kan ik het niet over mijn hart verkrijgen om gewoon een dag uit mijn leven te beschrijven, maar ik zal jullie vertellen van het keukenwinkeltje waar ik afgelopen vrijdag ben geweest. Het was een soort Dille en Kamille, maar dan in een boerderij gevestigd. Ik was er al eens eerder geweest en heb er toen een ontsapper gekocht. Nu heb ik een groente- en fruitdroger gekocht. Je moet echt je geld stevig vasthouden, niet omdat het nu zo vreselijk duur is, maar omdat je anders de hele winkel leegkoopt…… Ze hebben allerlei soorten kleine flesjes en potjes om te wecken, maar ook grotere flessen en potten. Een weckketel hebben ze dan weer niet omdat iedereen hier in de oven weckt. Naast weckspullen verkopen ze potten, pannen, koekenpannen en vormen voor houtovens(direct op het vuur) en ze verkopen van die grote braadskuttels(of hoe heet zo’n ding). De grootste heeft een diameter van 1 m. en je kan er soep en gerechten in maken voor een flink voetbalelftal + tegenstanders + fans. Ik kwam het winkeltje op het spoor toen ik op Internet een ontsapper zocht en het bleek dus gewoon niet meer dan 5 km. van mijn huis te liggen! De boerderij wordt bewoond door een jong gezin met drie kleine kinderen. De jongste is rond het jaar. Van het voorjaar had de vrouw nog zwangerschapsverlof, nu heeft de man zwangerschapsverlof…… Hier volgen de foto’s:


Zoals je ziet, is het een enorm huis. Ik denk dat ze het geërfd hebben, want het winkeltje heet Hus Modern. Dat betekent niet, zoals je misschien zou denken, modern, maar Moeder. Het winkeltje is in de kelder gevestigd.

Als je goed kijkt, zie je dat de verkoper een kind op zijn arm heeft.......

Hier heb ik van het voorjaar ook mijn appelschilmachientje gekocht. Kennen jullie dat? Zij schreef er eerder over. Het is een klein wondertje. Je appels worden geschild, in plakken gesneden en het klokhuis wordt er uit gehaald! Het enige wat jij moet doen is de appels er op prikken en draaien.

en dan kunnen ze zo verwerkt worden als appelmoes, gedroogd of meteen in de mond.....

Een ambtenaar die meedenkt: mijn vertrouwen in de mensheid is weer hersteld!

Gisteren werd ik gebeld, had geen tijd om naar het nummer te kijken en nam gewoon op met: Janneke, op de zweedse manier. Dan moet je de eerste lettergreep extra benadrukken en de andere twee even lang uitspreken. Het was even stil aan de andere kant van de lijn. Daarna zei een mevrouw met onvervalst amsterdams accent: “Ja mevrouw, u spreekt met de Sociale Verzekeringsbank. Ik wil even met u overleggen over de aanvraag van uw toeslag op de AOW van uw man”. Ik hield meteen mijn hart vast. Niets van die aanvraag is nl. nog vanzelf gegaan. Wel drie of vier keer moest Leo weer wat opsturen. Ik begrijp wel dat ze fraude willen vermijden, maar iedere keer moest Leo weer wat anders uitzoeken, copiëren en met de post sturen…..
“Ja”, zei ze, “U hebt uw hypotheekrente opgegeven en nog wat andere kosten die u heeft gemaakt en u werkt niet, toch?”
“Nee”‘, zei ik. Krijg ik nu zelfs uit Nederland dat gezeur? “en ik zag dat u 63 bent, dus u gaat zeker ook niet meer werken?” “Nou, inderdaad en als zou ik willen werken”, zei ik daarop, “kan het ook niet, want ik ben logopediste en ik spreek geen fout- en accentloos zweeds, dus dan kan je het anderen niet leren ook natuurlijk”
“O, ja dan kan het niet hè? Ik dacht wel dat u niet meer zou gaan werken. U heeft nl. nu een negatief inkomen en als u in de toekomst nog zou gaan werken zou u dat bedrag af kunnen trekken voordat u uw toeslag kwijtraakt” of iets van die strekking Dan zou ik de precieze opgave moeten hebben. Maar als u toch niet meer gaat werken, maak ik daar een aantekening van en hoeft u mijn man zul je bedoelen dat niet te specificeren en helemaal op te sturen” Mijn verdedigingshouding zakte prompt helemaal in. Ze bewees me gewoon een dienst! Ze had helemaal zelfstandig nagedacht en niet klakkeloos de procedure gevolgd! Ik heb haar natuurlijk uitgebreid bedankt en gezegd dat ze vooral zo door moest gaan, dat ze een voorbeeld is voor de hele ambtenarij nee hoor, dat laatste heb ik niet gezegd, maar het is wel zo.
Ze ZIJN er heus wel hoor, de ambtenaren die zelf nadenken en gewoon overleggen, ze ZIJN er, maar ze zijn wel dun gezaaid…..

In de ban van de quilt

Deze keer ga ik een quiltje maken met babyblocks! Ik heb het ontwerp gemaakt en 87 kartonnetjes geknipt tot vannacht half twee, van lasagnaverpakkingen, enkele oude ansichtkaarten en kartonnetjes die zes blikjes bier bij elkaar houden. Bij babyblocks naai je nl. de stof om kartonnetjes heen en dan later naai je dat op een lap en die lap knip je dan aan de onderkant weer open zodat je de kartonnetjes eruit kan peuteren. Ik heb ook de stof waarvan ik nu zeker weet dat ik die ga gebruiken, gewassen en die ga ik zo meteen strijken. Dan kan het grote knippen beginnen….. Gisteren heb ik Mabel van mijn quiltwinkeltje in Dordrecht gebeld, want ik wist niet meer precies hoe ik het moest doen en ze zou me vandaag mailen met foto’s of illustraties over de techniek. In Zweden bestaat geen grote traditie van quilts. Ze hebben prachtige stoffen, maar de motieven zijn vaak net iets te groot om te verwerken in een quilt. Bovendien hebben ze niet de spullen die je ook nodig hebt als je een quilt maakt, zoals 3/4 inch lineaaltjes (voor de naadtoeslag) en rolletjes plakspul, (ook voor het quilten), poppennaalden (om de drie lagen van de stof met de vulling op elkaar de rijgen) en niet te vergeten waterverdwijnstiften, zodat je het quiltpatroon op de stof kan tekenen en na het quilten met water weer kan laten verdwijnen. Of misschien kan ik ze alleen maar niet vinden hoor! Hier wordt erg veel per internet gekocht, maar ik kan echt geen quiltstoffen per internet kopen! Ik moet ze eindeloos bij elkaar leggen, vergelijken, voelen hoe de stof is enz.
Daarnaast gaat de oogst ook gewoon door en het gras groeit als een tierelier. Zometeen ga ik met mijn amerikaanse vriendin naar een speciaal kook- en inmaakwinkeltje in een boerderij en hoogstwaarschijnlijk ga ik dan zo’n groentedroogapparaat kopen….. Dan kan ik appels en uien en zo drogen. Voor zondag heb ik beloofd om een grote pan groentesoep en een grote pan kippensoep te koken (voor 50 man) Voor maandag moet ik een opstel schrijven over orgaandonatie en bloeddonatie met een standpunt en uitgewogen onderbouwing daarvan (in het zweeds). Jullie begrijpen: ik hoef niet stil te zitten, maar ik werk niet hoor! Ik leef op de pof van de zweedse economie namelijk……

87 kartonnetjes in de ochtendzon