Die term is niet van mij, maar staat bij de commentaren van dit logje. Maar ik ben het wel, een weduwe met twee nieren. De niertransplantatie is nooit doorgegaan. Steeds als het bijna zo ver was, kreeg Leo weer een gezondheidsprobleem waardoor het uitgesteld werd. Tot het duidelijk werd dat het niet meer kon…..
Afgelopen zondag, 5 december, was het 25 jaar geleden dat we 12½ jaar getrouwd waren. De 47½ jaar huwelijk hebben we dus niet gehaald en ook niet de 50 jaar verkering(vanaf 10 mei 1967), maar wel 49½ jaar.
En nu moet ik een hele nieuwe vorm vinden om te leven en daar ben ik hard aan bezig. Het gaat eigenlijk best goed met me (als tenminste iemand niet vertelt wat voor bijzondere man ik toch wel had, want dan schiet ik vol). Ik denk dat een reden daarvoor is, dat ik al eenflinke tijd aan het rouwen ben. Ik was stevig voorbereid en ook Leo heeft keurig alles geregeld met huis en pensioenvoorzieningen, zodat ik wat dat betreft geen zorgen heb. Wat ook meehelpt is, dat ik hier in een nieuw huis woon, in een nieuw land waar ik nog weinig herinneringen aan Leo heb liggen. Ik mis hem natuurlijk, maar soms heb ik nog half het gevoel dat ik hier een poosje in Nederland ben en dat hij in Zweden op me wacht, of dat hij een poosje in het buitenland is voor zijn werk en dat ik hem later achterna kom. Eigenlijk voelt het nog het meeste zo en nu hoop ik maar dat hij het naar zijn zin heeft daar in het buitenland, want de Internetverbinding laat zeer te wensen over. Bijna iedereen zegt dat de klap nog moet komen en slechts enkele mensen zeggen dat ik misschien de klap al heb gehad. Ik zal wel zien.
De afscheidsdienst was prachtig, erg Leo waardig. Onze oudste dochter heeft een schets van zijn leven gegeven en hoe zij als kinderen hun vader hadden beleefd, Onze oudste zoon heeft een stuk op de gitaar gespeeld, daarna heben we gekeken naar een fotoreportage (door mijn andere zoon gemaakt) van Leo met als lied: ‘As tears go by’ van de Stones met de onsterfelijke zin erin (die Leo helemaal typeert) ” I sit and watch the children play” en “I sit and watch as tears go by” En dat was hij: een beschouwer, een scherpe observator. Na de fotoreportage was er een lied van de kleinkinderen, een gedeelte uit “Mijn opa, mijn opa, mijn opa” Zij wilden ook iets doen aan afscheid en dit was wat we erop bedachten. Na de kinderen sprak een collega van Leo, Prof. Wim Hafkamp, over de betekenis die Leo heeft gehad en de erfenis die hij heeft achtergelaten met betrekking tot de wetenschap. Daarna kregen we een prachtig stuk op de saxofoon van een andere oud-collega Prof Han Brezet. We hadden op het einde nog open spreektijd om mensen de gelegenheid te geven op hun eigen manier nog afscheid te nemen en er was een jeugdvriend van Leo die daarvan gebruik maakte. Daarna sprak ik het dankwoord zelf uit. Ik had het niet voorbereid, was er niet aan toegekomen en ik werd dan ook de nacht daarop wakker om te piekeren wie ik allemaal was vergeten te danken. Dat doe ik dan bij deze: ik wil iedereen bedanken die gekomen is om mij te helpen het huis in Zweden verkoopklaar te maken. Dat is Wendy Groenewegen, dat is Yvonne Stierman en dat zijn Jet en Piet, die anoniem willen blijven. Zij hebben muren geverfd, terrassen in de olie gezet en de garagedeuren keurig geverfd. 3x zijn ze geweest en 3x hebben ze keihard doorgewerkt tot Leo uit de dialyse kwam.Zij wonen wel in Zweden een groot deel van het jaar, maar niet heel dichtbij. Tussendoor hadden ze een hut gehuurd op de camping…..Ze namen zelfs hun eigen eten mee, zodat ik niets voor hun hoefde te doen….
Met dat slapen is het trouwens nog niet helemaal in orde (understatement). Ik slaap ALTIJD slecht als Leo niet thuis is, altijd al gedaan, maar nu is het nog een graadje erger. Omdat ik een half jaar lang al gebroken nachten heb, met vooral de laatste weken wel vijf of meer onderbrekingen op één nacht, kan ik niet meer doorslapen. Ik ga expres vroeg naar bed en val dan heel diep in slaap. Als ik dan wakker wordt, kom ik tot de ontdekkig dat het pas half twaalf is! Dan moet de nacht nog beginnen. Een half uurtje later val ik dan in slaap om om half twee weer wakker te worden. Datzelfde tafereeltje herhaalt zich dan nog een keer om drie uur of zo en nog een keer om half zes. Dan word ik om half zeven wakker en nog een keer om acht uur of half negen en dan ga ik eruit. Nu, na een week of twee wordt het ietsje beter, maar het zal nog wel even duren voor ik drie of vier uur achter elkaar kan slapen. Onze zoon uit Duitsland is vorige weeek zondagochtend weer naar huis gegaan en sindsdien slaap ik alleen. Bang ben ik niet, maar ik doe voor de zekerheid toch maar de deur op slot. Verder bouw ik enkele zekerheden in om me senang te blijven voelen. Om een uur of vijf doe ik een schemerlampje aan in de slaapkamer en als het erg koud is, leg ik om een uur of negen een kruik in bed. Dan kom ik binnen in een slaapkamer die prettig verlicht is en een warm bed heeft. Twee keer is het al voorgekomen dat ik in het donker thuiskwam, maar dan had ik voor ik wegging een lampje aangedaan. In een donker huis of een donkere kamer binnenkomen vind ik niet leuk.
Ik heb nog maar 1x gehad dat het me echt aanvloog. Iemand vroeg of ik nog oliebollen ging bakken dit jaar. Het IDEE om oliebollen te bakken, terwijl Leo er niet bij is, werd me even te veel. Later bedacht ik dat het misschien goed is om een nieuwe traditie te beginnen en oliebollen te bakken met de kleinkinderen…. Zo worstel ik en kom ik boven. Ik kook en soms ook niet. Ik krijg al af en toe bezoek en dan kook ik recht op en neer, want naar meer staat mijn hoofd nog niet. Het gaat wel, het gáát wel, HEUS!
De reis naar Nederland per ambulance duurde 17½ uur. Er kwamen een verpleegkundige en een chauffeur. Ze waren enkele uren te vroeg en wij hadden nog niet op ze gerekend. Om half zes ’s avonds vertrokken we. Leo was nostalgisch toen we wegreden. “Dat zie ik nooit meer terug” zei hij. Bij het verlaten van Zweden zei hij dat ook en bij het verlaten van Denemarken nog een keer en bij het verlaten van Duitsland weer. De reis zelf was nog behoorlijk comfortabel. Ik mocht bij Leo achterin zitten op een heerlijke stoel. We hadden eigen dekbed, kussens en dekens meegenomen. Leo lag dan wel op een smalle brancard, maar hij hoefde niet helemaal ingesnoerd. Dat moest hij in Zweden wel altijd, maar dat was dan een kort ritje naar het dialysecentrum. Tegen dat insnoeren had hij het meeste opgezien. In Zweden wordt altijd voor 100% volgens de regels gewerkt en we waren even vergeten dat Nederlanders wat makkelijker zijn als het nodig is. Ik had drinken en wat te snoepen meegenomen en we zaten/lagen daar gezellig samen achterin. Onderweg werd er regelmatig gestopt, zodat onze begeleiders konden eten of tanken of van chauffeur wisselen.. Ergens voor Hamburg, om 3 uur ’s nachts, hebben ze ook allebei twee uur liggen slapen. Op de boot van Denemarken naar Duitsland zijn we ook in de auto gebleven (daar hadden we toestemming voor), maar toen heeft Leo op de rand van de brancard even gezeten. Ik heb 3x drie uur kunnen slapen, dus ik was echt niet zo moe toen we aankwamen. Leo heeft wat minder geslapen, maar toch ook redelijk. Nou en nu wonen we dus weer in Nederland, op het platte land en het is net of we nooit zijn weggeweest. Ik moest even wennen aan het betalen met Euro’s, moest ff wennen aan de grotere snelheid overal om je heen (iedereen heeft veel meer haast) en ik moest ff wennen aan veeeel meer wind!
