Één voor een traden de kinderen met hun nageslacht aan.

Vandaag ben ik naar een ouderwetse typisch zweedse plattelandsbegrafenis geweest. Ik moet zeggen dat het diepe indruk op me heeft gemaakt. Het leek wel een beetje op zo’n italiaanse film maar dan op zijn zweeds. De dame die overleden was, was 90 jaar geworden en had acht kinderen grootgebracht. Die acht kinderen hadden met elkaar 27 kinderen gekregen en op het ogenblik zijn er 29 achterkleinkinderen, waarvan zeker drie babies. De begrafenis was in Kisa, dat is een klein stadje zo’n 65 km. ten zuiden van ons in een schilderachtig(beetje Ardennen-achtig) gebied. We reden er heen in prachtig weer en de bomen beginnen werkelijk uit te lopen, ook al vriest het hier iedere nacht nog een graad of drie.
De dienst werd in het gemeenschapshuis van de Svenska Kyrka gehouden, hoewel de vrouw in kwestie daar geen lid van is. Toen we aankwamen, ongeveer drie kwartier voor de dienst begon, waren een aantal kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen al druk een aantal liederen te oefenen die ze ten gehore wilden gaan brengen. Ze hadden al uitgebreid kunnen oefenen, want de dame in kwestie was al een maand geleden overleden. Het is hier in Zweden de gewoonte dat er zeker drie weken tussen het overlijden en de begrafenis zitten, zes weken is echter ook geen uitzondering.
In Zweden wordt prachtig gezongen, überhaupt, maar op begrafenissen in het bijzonder. Dit is de derde begrafenis die ik hier meemaak en de familie kan zonder uitzondering het programma met gemak vullen wat zang betreft. Hier hadden ze keihard twee koren (een van kinderen, schoonkinderen en kleinkinderen en een van klein- en achterkleinkinderen) en twee solisten. Een van die solisten, een jongen van een jaar of 18, kon zo als solist in een professionele setting optreden, wat een prachtig volume en wat een professionele adembeheersing!
De meeste mensen (er waren in totaal zo’n 65 man nageslacht en aanhang en dan nog ongeveer 35 man vrienden, buren en verdere familie), waren in het zwart gekleed. Er waren drie uitzonderingen (eigenlijk 5) Drie kleindochters waren in traditioneel zweeds kostuum gekleed. Zoals je misschien wel weet is dat heel kleurig met zo’n bolero met veters over je boezem en een gestreepte rok met blauwe of rode kousen eronder en speciale schoenen. Een van die kleindochters had ook haar twee dochtertjes van drie en 0 jaar in die kleding gestoken. Ik heb er prachtige foto’s van, maar geen van de vrouwen gaf toestemming om ze met hun kleding op Internet te zetten, jammer!
Behalve veel muziek zijn er ook altijd veel bloemen op een Zweedse begrafenis. Ik telde in de gauwigheid zeker 15 grote bloemstukken en ongeveer 10 grote bossen bloemen. Daarnaast neemt IEDEREEN die op de begrafenis komt een handbloem mee, zoals dat genoemd wordt. Ik heb daar al eerder over geschreven. De dienst zelf verliep eigenlijk zoals een dienst in Nederland ook verkoopt, behalve dan dat er zelf gespeeld en zelf gezongen wordt. Het was een dienst zoals ik hem zelf ook zou willen hebben: Er werd gesproken over haar leven, over wat ze had betekend voor iedereen en er werd dus veel gezongen. De achterkleinkinderen (een koortje van 12 kinderen in de leeftijd tussen 15 en 8 jaar) zongen in canon het lied: gebed van een kind, prachtig! Niemand hield het droog, de kinderen zelf ook niet. Ik zat zo onder de dienst eens te kijken en te tellen. Deze vrouw was in hetzelfde jaar geboren als mijn moeder en ik rekende uit hoeveel kinderen, klein- en achterkleinkinderen er op haar begrafenis zouden zijn maximaal als dit de hare was: 36 stuks in totaal! Dat loopt snel op als je negentig bent…..
Aan het einde van de dienst werd er door de kinderen en kleinkinderen nog een lied over Stockholm gezongen waar ze oorspronkelijk vandaan kwam en het refrein werd door de zaal meegezongen. Het koor bestond uit een man of 20 . Daarna werd er door iedereen langs de kist gelopen en aan het hoofdeinde wordt dan even stilgestaan zodat je met je gezicht weer naar de zaal staat. De vrouwen maken een soort reverence (knieknikje)en de mannen een hoofdbuiging ter groet. Dan leg je vervolgens je bloem op de kist. Omdat nu de kist nog naar het graf gedragen moest worden, konden diegenen die bij de begrafenis zouden zijn hun bloem in een mand leggen en dan later weer opnemen om in het graf te werpen. Wat ik echt heel mooi vond, is dat er per kind met nageslacht naar de kist gelopen werd. Het deed me een beetje denken aan de telling van het volk Israëls, dat iedere zoon (in dit geval ook dochter) met zijn nageslacht naar voren treedt. Zelfs de kleinste kinderen hadden een eigen bloem. Daarna werd de kist door een aantal klein– of misschien wel achterkleinkinderen naar het graf gedragen, ongeveer 50 meter verder. Daar werd de kist MET DE HAND MET VAN DIE BANDEN DIE JE MOET LATEN VIEREN TEGELIJKERTIJD!!! in het graf neergelaten. Daarna sprak de oudste dochter nog wat en werd het graf gewijd om beschermd te worden tot de Opstanding. Daarna loopt iedereen nog een keer langs en gooit een bloem op de kist. Er stonden een paar hle ekleintjes te zwaaien naar de kist nadat ze de bloem hadden gegooid.
Het graf, waarschijnlijk een familiegraf was 20 stappen van de ingang van de kerk (svenska Kyrka) verwijderd, een kerk waar ze dus geen lid van is. Ik weet niet of dat bij ons zou kunnen. Er worden wel mensen gecremeerd in Zweden, maar het overgrote deel wordt begraven grond genoeg natuurlijk
Na de begrafenis was een lunch met een herdenkings bijeenkomst. Ik had nooit eerder meegemaakt dat er nog iets was na de begrafenis, maar ik denk dat die kinderen en kleinkinderen verspreid over Zweden wonen, dus dan is het wel handig om iets te eten te hebben natuurlijk. Wij werden er ook bij uitgenodigd. Als je nu denkt dat we een paar broodjes kregen dan vergis je je toch. De Zweden eten tussendemiddag een warme maaltijd en er was dus nu voor 80 man tafels gedekt in een nabijgelegen boerenhoeverestaurant en we kregen aardappels uit de oven, met rosbief, princessenboontjes en ‘gevulde’ sla. Daarbij wordt dan iets geserveerd dat het midden houdt tussen jam en chutney en het is de bedoeling dat je dat op je vlees smeert….. Voor de ‘vegetariërs’ was er heerlijke vis uit de oven. Er was ook nog een toetje, maar ik weet niet wat dat was, want wij moesten weg. Er moest nog iemand van ons 400 km. rijden vanmiddag om gezellig Pasen te gaan vieren in de buurt van Gotenburg.
En nu heb ik vakantie! En nu kom ik naar Nederland! Nog even een paar daagjes naaien en dan zijn mijn blokken af, foto volgt. Dan koop ik in Nederland stof voor de achterkant. Na de vakantie ga ik eens serieus werk maken van smokjurkjes voor die twee meiden….